BIM İstifadə Edərək Layihə Xətalarının Qarşısını Necə Almaq Olar?
Tikinti və infrastruktur layihələrində xətaların əmələ gəlməsi çox vaxt böyük vaxt itkisidır həmçinin əlavə xərclər təhlükəsizlik riskləri yaradır. Bu problemlərin qarşısını almaq üçün son illərdə texnologiyanın tətbiqi əsas həll yolu kimi qəbul edilir. Bu kontekstdə BIM (Building Information Modeling – Bina İnformasiya Modelləşdirməsi) texnologiyası layihələrin idarə edilməsində və xətaların minimuma endirilməsində inqilabi dəyişikliklər təqdim edir. Gəlin, BIM-in imkanlarından istifadə edərək layihə xətalarının qarşısını necə almağına nəzər salaq.
1. BIM Nədir və Niyə Əhəmiyyətlidir?
BIM, tikinti obyektlərinin virtual 3D modelləşdirilməsi, məlumatların inteqrasiyası və layihənin bütün mərhələlərində əməkdaşlığın təşkili üçün istifadə olunan texnologiyadır. Ənənəvi 2D planlaşdırma metodlarından fərqli olaraq, BIM həm vizual, həm də analitik məlumatları eyni platformada birləşdirir. Bu da layihə iştirakçılarının (memarlar, mühəndislər, podratçılar) koordinasiyasını asanlaşdırır və riskləri proaktiv şəkildə idarə etməyə kömək edir.
2. Layihələrdə Ən Çox Yaranan Xətalar və BIM-in Həll Yolları
a) Dizayn Uyğunsuzluqları
Problem: Ənənəvi üsullarda dizaynın müxtəlif tərəfləri (məsələn, elektrik və ventilyasiya sistemləri) bir-biri ilə toqquşa bilər, bu da sonradan düzəliş tələb edir.
BIM Həlli: BIM-də 3D modellər vasitəsilə bütün sistemlər əvvəlcədən vizual şəkildə yoxlanılır. “Clash Detection” (toqquşma aşkarlama) alətları avtomatik olaraq uyğunsuzluqları aşkar edir və onları layihənin erkən mərhələsində həll etməyə imkan verir.
b) Koordinasiya Çatışmazlığı
Problem: Layihə komandası arasında informasiya itkisi və ya zəif əlaqə səbəbindən qərarlar vaxtında qəbul edilmir.
BIM Həlli: BIM platformaları (Revit, Navisworks, vb.) bütün iştirakçıların eyni mərkəzləşdirilmiş model üzərində işləməsini təmin edir. Dəyişikliklər real vaxtda bütün komandaya ötürülür və sənədlərin versiyaları avtomatik yenilənir.
c) Büdcə və Müddət Aşımı
Problem: Material hesablamalarının səhvləri və ya iş qrafikinin dəqiq planlaşdırılmaması layihənin büdcəni və müddəti aşmasına səbəb olur.
BIM Həlli: BIM modelləri 4D (zaman) və 5D (xərc) ölçülərlə inteqrasiya olunur. Bu, hər bir mərhələnin vaxtını və xərclərini simulyasiya etməyə, material ehtiyaclarını dəqiq hesablamağa kömək edir.
d) Keyfiyyət və Təhlükəsizlik Zəifliyi
Problem: Fiziki şəraitin düzgün təhlil edilməməsi tikinti zamanı qəzalara və keyfiyyət problemlərinə yol açır.
BIM Həlli: BIM ilə virtual təhlil (məsələn, struktural hesablamalar, işıqlandırma simulyasiyaları) aparıla bilər. Həmçinin, təhlükəsizlik tədbirləri (məsələn, istehsalat sahəsində risk zonaları) əvvəlcədən modelləşdirilir.
3. BIM-in Tətbiqində Uğur Üçün 5 Təlimat
Komandanı Təlim Edin: BIM-in effektiv istifadəsi üçün iştirakçıların proqramları mənimsəməsi vacibdir.
Standart Proseslər Yaradın: Məlumatların daxil edilməsi, model yeniləmələri və sənəd paylaşımı üçün protokollar müəyyənləşdirin.
Elastiklik: Dizayn dəyişiklikləri zamanı BIM-in elastikliyindən istifadə edin.
Cloud Texnologiyalarından İstifadə Edin: Modellərə hər yerdən çıxışı təmin etmək üçün bulud sistemlərini seçin.
İstismar zamanı BIM-dən Faydalanın: Tikintidən sonra model obyektin idarə edilməsində (məsələn, təmirlər, enerji effektivliyi) istifadə oluna bilər.
Nəticə
BIM təkcə texnologiya deyil, layihələrin idarə edilməsinə dəyişik gətirən bir sistemdir. Xətaların 90%-ni layihənin planlaşdırma mərhələsində aşkar etmək və təmiz bir proses yaratmaq mümkündür. İlk investisiya və təlim tələb etsə də, uzunmüddətli perspektivdə BIM-in tətbiqi bütün maraqlı tərəf üçün qazan-qazan prinsipini təmin edir.
Tikinti sənayesi də daxil olmaqla hər bir sahə texnologiyanın gücündən istifadə etməlidir. BIM isə bu gücü layihələrinizə çevirmək üçün ən güclü vasitədir.